Nguyên nhân gây bệnh tâm thần phân liệt trên thực tế vẫn chưa có kết luận chính xác tuy nhiên nhìn chung thì vẫn có một số nguyên nhân được các nhà khoa học đưa ra trên nghiên cứu lâm sàng.
Tâm thần phân liệt là một dạng rối loạn tâm thần đang có xu hướng gia tăng trong cộng đồng. Hôm nay hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thông tin về triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh tâm thần phân liệt và các chữa trị bệnh hiệu quả.
Tâm thần phân liệt là gì?
Bệnh tâm thần phân liệt hay còn gọi là tâm thần phân liệt chính thức, đây là một loại bệnh tâm thần nặng, đặc trưng bởi các triệu chứng loạn thần như hoang tưởng, ảo giác, căng trương lực, hành vi thanh xuân và ngôn ngữ thanh xuân. Nhiều bệnh nhân mắc bệnh khi còn rất trẻ và kéo dài đến suốt cuộc đời.
Người bệnh tâm thần phân liệt thường có biểu hiện sai lệch, hoạt động kỳ dị, lạ lùng do hoang tưởng, cảm xúc nghèo nàn.
Trong thời gian bị bệnh, bệnh nhân thường xa lánh người khác, ít nói chuyện với người thân, thường xuyên lo âu và hay sợ hãi, thậm chí là hoang tưởng nặng.
Bệnh có tình khởi phát khá nhanh với các triệu chứng cấp tính xuất hiện trong vài tuần, nhưng cũng có thể khởi phát chậm dần dần suốt trong nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm.
Bệnh có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng đều có chung đặc điểm là các hoạt động về tinh thần bị ảnh hưởng, lâu dài gây ra sự thay đổi nhân cách vốn có. Bệnh có xu hướng diễn tiền thành mãn tính, lâu dần bệnh nhân sẽ có trí tuệ sa sút, mất khả năng lao động, sinh hoạt và trở thành gánh nặng cho gia đình cũng như xã hội.
Triệu chứng bệnh tâm thần phân liệt
Hoang tưởng
Triệu chứng bệnh tâm thần nhẹ giai đoạn đầu là có những ý tưởng sai lầm và không phù hợp với thực tế, các hoang tưởng thường gặp nhất là:
Hoang tưởng tự cao khi cho rằng mình làm được những điều mà thực tế bệnh nhân không thể. Chẳng hạn như người bệnh nghĩ rằng mình có thể làm tướng chỉ huy quân đội mặc dù chưa bao giờ đi bộ đội, nghĩ rằng mình có thể chữa các loại bệnh nhưng không học ngành y…
Hoang tưởng bị hại: Người bệnh luôn cho rằng rằng những người thân, hàng xóm hay ai đó xung quanh đang tìm cách đầu độc, hãm hại họ.
Hoang tưởng bị chi phối: Người bệnh luôn nghĩ có một thế lực vô hình nào đó đang kiểm soát mọi suy nghĩ hay hành động của họ như thần tiên hay ma quỷ xúi giục…
Ảo thanh và rối loạn suy nghĩ
Người bệnh tâm thần phân liệt hay ghe giọng nói, âm thanh vang lên trong đầu hay vang bên tai mang tính tiêu cực như đe dọa buộc tội, chửi bới hay cười nhạo và họ sẽ có phản ứng lại như bịt tai, sợ hãi ngồi thu mình, nổi điên lên.
Người bệnh thường có những lời nói khó hiểu, lộn xộn, đang nói bệnh nhân bỗng đột ngột ngừng lại rồi một lúc sau mới nói tiếp chủ đề cũ hay nói sang chuyện khác.
Một số dấu hiệu nhận biết người tâm thần phổ biến khác như:
– Mất đi ý muốn làm việc, thậm chí không làm tốt được các công việc đơn giản hằng ngày như làm việc nhà, giặt giũ, nấu ăn…
– Giảm sự biểu lộ tình cảm, phản ứng ngược lại so với bình thường
– Bệnh nhân không muốn tiếp xúc với người khác, cách ly xã hội
– Không nhận thức được rằng bản thân mình đang bị bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh tâm thần phân liệt
Nguyên nhân gây bệnh tâm thần phân liệt hiện nay vẫn chưa được xác định chính xác, bệnh được cho rằng do một số yếu tố khác nhau phối hợp gây ra.
Bệnh tâm thần phân liệt có xu hướng di truyền trong gia đình, chiếm tỷ lệ cao, theo đó nếu cha mẹ có tiền sử bị tâm thần phân liệt thì tỷ lệ mắc bệnh ở con cái tăng lên đến 12%.
Sự thay đổi cấu trúc não do những chấn thương, tai nạn khiến vỏ não mỏng đi, dãn rộng não thất…
Sự thay đổi các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ được cho rằng góp phần gây ra bệnh, đặc biệt là dopamine và glutamat.
Môi trường chung quanh quá nhiều sang chấn, stress có thể góp phần thúc đẩy sự xuất hiện bệnh.
Tuy chứ có bằng chứng khẳng định các rối loạn trong mối quan hệ gia đình có thể gây ra bệnh tâm thần phân liệt, tuy nhiên có căn cứ để nói rằng bệnh nhân tâm thần phân liệt dễ tái phát hơn nếu gia đình kém hạnh phúc, cha mẹ thường xuyên xung đột, không khí căng thẳng áp lực.
Những vấn đề khi mang thai chẳng hạn như sinh con khi tuổi đã lớn, thiếu chất dinh dưỡng hoặc mẹ dùng một số loại thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ khi sinh ra.
Bệnh tâm thần có chữa được không?
Uống thuốc chống loạn thần
Hiện nay phương pháp điều trị hiệu quả nhất bệnh tâm thần vẫn là kết hợp sử dụng thuốc chống loạn thần và phục hồi chức năng tâm lý xã hội.
Đa phần các thuốc chống loạn thần góp phần điều chỉnh các chất hóa học trong não:
Các thuốc chống loạn thần cổ điển: Aminazin, Haloperidol…
Thuốc chống loạn thần thuộc thế hệ mới: Risperidone, Olanzapine… hiệu quả cao hơn, ít tác dụng phụ hơn các thuốc loại cổ điển nên hỗ trợ điều trị lâu dài.
Nhờ các loại thuốc này mà người bệnh không cần nằm bệnh viện tâm thần lâu dài, có thể điều trị ở nhà bằng cách đến lãnh thuốc đều đặn tại cơ sở y tế.
Uống thuốc và có thể sống trong gia đình, xã hội khiến tâm lý người bệnh thoải mái, giảm được tâm lý bị kỳ thị.
Đa số bệnh nhân cần điều trị trong thời gian rất dài để đề phòng tái phát nên việc ngừng uống thuốc nhất thiết cần phải có sự đồng ý của bác sĩ tâm thần.
Phục hồi chức năng tâm lý xã hội
Phục hồi chức năng tâm lý xã hội rất cần thiết trong kết hợp điều trị tâm thần phân liệt có thể tháo gỡ mắt xích là tác nhân tăng nguy cơ gây bệnh ở bệnh nhân. Các biện pháp tâm lý có thể:
Phục hồi khả năng tiếp xúc của người bệnh với xã hội, cải thiện khả năng làm việc và học tập.
Người nhà bệnh nhân hiểu rõ hơn về bệnh, cách điều trị và tác dụng phụ của thuốc chống loạn thần từ đó có cách cư xử phù hợp với người bệnh.
Tâm thần phân liệt cũng là bệnh và người bệnh cần được quan tâm, điều trị như những loại bệnh mạn tính khác.
Sulforaphane hy vọng, bạn đã nắm được một số thông tin bổ ích cho mình và người thân về nguyên nhân gây bệnh tâm thần phân liệt và cách hạn chế mắc phải căn bệnh này.
Tâm thần phân liệt không chỉ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bị bệnh mà còn có thể gây nguy hiểm cho những người xung quanh vì vậy khi phát hiện ra người thân có những biểu hiện tâm thần, dù nhẹ, người nhà cũng nên đưa bệnh nhân đi khám ngay để có phương pháp điều trị, thuốc cũng như các biện pháp tâm lý cần thiết.
Tham khảo bài viết: Tìm hiểu thông tin về bệnh tâm thần phân liệt F20