Bệnh tiểu đường hay còn gọi là bệnh đái tháo đường – một trong số những “căn bệnh nhà giàu” được xem là khó để trị dứt điểm. Hiện nay, bệnh tiểu đường có ba loại chính, đó là bệnh tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tuýp 2, tuýp 3 và bệnh tiểu đường thai kỳ . Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về bệnh tiểu đường tuýp 1 – nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị.
Tiểu đường tuýp 1 là gì bệnh gì?
Bệnh tiểu đường tuýp 1 thường được gọi là đái tháo đường phụ thuộc insulin. Đối với bệnh này, các tế bào chuyên biệt trong tuyến tụy được gọi là các tế bào beta ngừng sản xuất insulin. Insulin là một hormone được sản xuất trong tuyến tụy giúp hỗ trợ tiểu đường, điều chỉnh lượng đường (glucose) trong máu. Cụ thể, hoạt chất insulin kiểm soát lượng đường được truyền từ máu vào các tế bào, nơi nó được sử dụng như nguồn năng lượng sống. Khi lượng đường trong máu lên cao (chẳng hạn sau bữa ăn), tuyến tuỵ tiết ra insulin để chuyển lượng glucose vào trong tế bào, làm giảm lượng glucose, không tạo năng lượng dẫn đến lượng đường tiếp tục lưu thông trong máu tăng lên.
Khi cơ thể thiếu glucose trong tế bào sẽ khiến gan cố gắng bù đắp bằng cách giải phóng thêm glucose vào màu, và lượng đường trong máu có thể trở nên rất cao. Các tế bào không thể sử dụng glucose trong máu sẽ đáp ứng bằng cách sử dụng chất béo thay thế. Để có thể sử dụng năng lượng từ chất béo, quá trình tạo năng lượng sẽ sản xuất các sản phẩm chất thải được gọi lại keton và tích tụ đến mức độc hại, gây nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh.
Nguyên nhân bệnh tiểu đường tuýp 1
Tính tới thời điểm hiện tại, nguyên nhân của bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn còn đang được nghiên cứu, chưa có một kết quả rõ ràng nào về việc tìm ra nguyên nhân căn bệnh. Các tế bào của hệ miễn dịch cơ thể, bình thường chỉ chống lại các tác nhân gây hại cơ thể, tuy nhiên vì một lý do nào đó đã phá huỷ các tế bào tiết insulin. Vấn đề nan giải khiến nhiều chuyên gia bắt tay vào nghiên cứu, quyết tìm ra câu trả lời.
Triệu chứng thường gặp ở bệnh
Đối với bệnh loại 1 này thường khởi phát nhanh, rầm rộ. Các biểu hiện dễ phát hiện như:
- Ăn nhiều, lúc nào cũng than đói
- Uống nhiều nước, luôn cảm giác bị khát
- Hay tiểu nhiều lần trong ngày (do khi mắc bệnh tiểu đường lượng đường trong cơ thể khá cao gây lợi niệu thẩm thấu)
- Sút cân không kiểm soát được.
Triệu chứng khi có biến chứng:
- Biến chứng cấp tính: Hôn mê nhiễm toan ceton khiến cơ thể đi từ yếu, mệt mỏi, khát nước, khô da, chuột rút, mạch nha, tụt huyết áp (dấu hiệu mất nước), rối loạn ý thức (lơ mơ, ngủ gà, hôn mê), buồn nôn, thở nhanh, hơi thở mùi táo thối. Nếu bạn ỷ y lại không đi khám thì lâu ngày biến chứng này sẽ lan ra khắp cơ thể và cực kỳ khó khăn trong việc điều trị bệnh.
- Biến chứng mạn tính: Đối với biến chứng mạn tính của bệnh loại 1 thì cơ thể xảy ra một số hiện tượng như: nhìn mờ (do biến chứng võng mạc, đục thuỷ tinh thể), đau ngực (do biến chứng mạch vành), tê bì dị cảm ở bàn chân (biến chứng thần kinh), loét và nhiễm trùng bàn chân. Bên cạnh đó, biến chứng mạn tính còn khiến bạn đầy bụng, chậm tiêu, nuốt khó (biến chứng thần kinh gây liệt dạ dày, thực quản).
Những người nào có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1
- Đối tượng có tiền sử gia đình: Gia đình có bố hoặc mẹ mắc tiểu đường thì khả năng con cái mắc bệnh khá cao.
- Tác động của các yếu tố môi trường: sự phơi nhiễm với virus như Coxsackie, Rubella có thể khởi phát tình trạng phá hủy tế bào beta đảo tụy.
- Do khu vực địa lý khí hậu: theo một số nghiên cứu người ta nhận thấy ở một số quốc gia như Phần Lan, Thụy Điển có tỉ lệ mắc tiểu đường tuýp 1 cao hơn.
Một số biện pháp chẩn đoán bệnh tiểu đường tuýp 1 hiện nay
Theo hiệp hội đái tháo đường Mỹ đã đưa ra các chẩn đoán tiểu đường như sau:
- Đường huyết bất kỳ >11,1 mmol/l, kèm triệu chứng của tăng đường huyết (ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, giảm cân nhiều)
- Đường huyết lúc đói (nhịn ăn >8-14h) > 7 mmol trong 2 buổi sáng khác nhau
- Đường huyết 2 giờ sau khi uống 75g glucose >11,1 mmol/l (nghiệm pháp tăng đường huyết)
- HbA1C (định lượng bằng phương pháp sắc kí lỏng) >6,5%.
Ngoài ra:
- Người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 tuổi khởi phát <30, liên tục xuất hiện các triệu chứng, tiền sử gia đình có người mắc bệnh, mắc bệnh tự nhiễm khác. Xét nghiệm máu có kháng thể kháng đảo tụy, định lượng insulin máu thấp hoặc bằng 0.
- Soi đáy mắt: tìm các tổn thương võng mạc
- Điện tâm đồ: tìm các dấu hiệu của bệnh mạch vành…
Các biện pháp điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1
Tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có cách nào để phòng ngừa bệnh một cách triệt để, cách duy nhất là sống chung với bệnh cũng như tuân thủ một lối sống khoa học, lành mạnh tốt cho sức khỏe.
- Chế độ ăn phù hợp: nếu bạn chưa biết người bệnh tiểu đường nên ăn gì thì bữa ăn cần đảm bảo đủ chất đạm, chất béo, đường, vitamin, muối khoáng và uống nước đầy đủ.
- Tập thể dục đều đặn: 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
- Kiểm soát đường huyết: đối với tuýp 1 thì kiểm soát chủ yếu bằng insulin ngoại sinh.
- Kiểm soát huyết áp: ưu tiên chế men chuyển/ức chế thụ thể khi có biến chứng thận.
Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu các biện pháp để có thể ngăn chặn bệnh tiến triển ở những người mới được chẩn đoán mắc bệnh.
Hiện nay bệnh tiểu đường tuýp 1 cùng với bệnh tiểu đường tuýp 2 là hai căn bệnh gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của những người bị bệnh tiểu đường. Mỗi loại bệnh tiểu đường lại có những biến chứng khác nhau và rất khó để trả lời bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 bệnh nào nặng hơn. Thông qua bài viết trên, hi vọng bạn đã phân biệt được bệnh tiểu đường tuýp 1 là thế nào, cách kiểm soát cũng như tránh các biến chứng gây hại cho sức khỏe. Cùng đón đọc các bài viết sau tại Sulforaphane để biết bệnh tiểu đường tuýp 2 là gì, từ đó có cách chữa trị bệnh kịp thời.